Diversiteit in Jordanië, dat was voor mij nieuw. Toen ik via een Duitse opdrachtgever de vraag kreeg of ik in een bouwbedrijf in Amman – de hoofdstad van Jordanië – een diversiteitstraining wilde geven, zei ik meteen ja maar was ik ook wel verbaasd en een beetje onzeker. Ten eerste had ik een dergelijke vraag niet verwacht vanuit de bouwsector in Jordanië (ziedaar, uw diversiteitsexpert is niet vrij van vooroordelen). Ten tweede was ik nog nooit in Jordanië geweest. Diversiteit is bij uitstek een contextafhankelijk onderwerp en als je uitgaat van diversiteit als businesscase, wat ik doe, moet je terdege weten waar de businesskansen liggen voordat je iets zinvols kunt bijdragen aan diversiteit in Jordanië. Maar ja, zo’n kans krijg je niet elke dag en ik ben altijd al een fan van het Midden-Oosten geweest…

Zo toog ik enkele weken later, na een visum te hebben gehaald bij de Embassy of the Hashemite Kingdom of Jordania in Den Haag en bovendien alles bestudeerd te hebben wat er over het Hashemite Kingdom te bestuderen valt, naar Amman. Na enkele dagen doorgebracht te hebben met ingenieurs, architecten en HR-functionarissen kom ik tot een paar conclusies over diversiteit in Jordanië die ik graag nader zou willen testen:

1. de cultuur in Jordanië is conflictmijdend, mensen leren van jongsaf aan reacties in te schatten en confrontaties te vermijden. Mensen hebben daarom antennes ontwikkeld om te voelen hoe dingen liggen zonder dat ze verbaal worden uitgesproken. Als trainer viel me op dat de deelnemers vaak aan een half woord (of aan mijn gezichtsuitdrukking) genoeg hadden; waar Nederlanders of Duitsers behoefte hebben aan explicitering, kunnen ze in bedrijven in Jordanië ook zonder (ik zeg dus niet: heel Jordanië, het gaat over de zakelijke omgangsvormen).

2. het zakenleven in Amman wordt niet, zoals te doen gebruikelijk in Nederland en Duitsland, geplaagd door schuldgevoel. Waar in een diversiteitstraining gewezen wordt op patronen van uitsluiting, of het nu gaat om gender, cultuur of religie, kunnen deelnemers er vrijelijk om lachen en zich onbevangen afvragen: waarom doen we dat eigenlijk zo?

3. de waardering voor objectieve kennis is groot. Diversiteitstrainingen worden met name in Nederland geplaagd door mensen die ‘een mening’ hebben. In Duitsland is er meer waardering voor bevindingen uit onderzoek en wetenschap en in Amman is dit ruim aanwezig: er is ronduit honger naar kennis. Wetenschappelijke resultaten vinden een open oor en ambitie voor toepassing.

Mijn ervaring met de Duitse opdrachtgever en het Jordaanse bedrijf was zo goed dat ik in juli terug ga voor een vergelijkbare training bij een telecom bedrijf in Amman. Ik ben benieuwd of mijn conclusies (hypotheses) over diversiteit in Jordanië stand houden of gewijzigd worden – hierover zal ik zeker een nieuwe blog schrijven. In het dagelijks leven horen wij meestal negatieve berichten uit het Midden-Oosten. Toch zijn daar bedrijven die al sinds jaar en dag succesvol met diversiteit omgaan, want het Midden-Oosten = diversiteit. Zonder die kerncompetentie kun je daar geen bedrijf runnen. Ik vermoed dat het Westen daarvan kan leren en heb de ambitie daarover meer te ontdekken en dit te vertalen naar de westerse context en behoeften.

De komende maanden ga ik ook naar Israel en Tunesië en mogelijk nog andere landen. Ondertussen ben ik benieuwd naar reacties van mensen met ervaring in die regio ter bevestiging, nuancering of ontkenning van mijn conclusies of aanvulling daarvan. Neem gerust contact op en wordt vervolgd!