Waarheen moet ik gaan? Where shall I go?

Posted on August 27, 2022 by wordpressgrethe

Waarheen moet ik gaan is an outstanding book about the recent history of a Jewish family, written by John Dunkelgrün. It starts in the 2nd half of the 19th century and leads us through 2 World Wars, lots of joy of life and loads of antisemitism. It is an exciting book, showing the power of optimism and entrepreneurship, but also a story of loss and the reality of evil. Many familymembers described in this book did not survive the holocaust. Waarheen moet ik gaan makes very clear what happened; it can not answer the question why… Nevertheless, because of the special skills of the writer, Waarheen moet ik gaan grabs your attention in every chapter.

John Dunkelgrün follows his family lines from father’s and mother’s side. He is a master storyteller with a good sense of humor. Personally, I found especially the international aspect of this book very intriguing – it left me as a reader full of admiration about the way his family members were open to new cultures and experiences. Also it gives lots of indepth information about Jewish life in different countries. Three characteristics are always there: trade and entrepreneurship – being Jewish and a minority that is constantly met with prejudices – openness to others, whoever they are in background, wealth, etnicity and the like.

In the line of his father the adventure goes through Poland, Germany, Palestine, Belgium, the Netherlands. In the line of his mother, the story starts in Roumania, Russia, Hungaria and Austria passes via Hamburg to the United States, continues in the Netherlands, Persia and London. All these travellings are described in detail in the first two parts of the book; the author makes you look around and really see all those places.

Waarheen moet ik gaan is a very special chronicle of a family history in a turbulent century. Sometimes, the writer intervenes, explaining what he knows or what he could not find in his research. Rather then disturb the reader, it gives this book an extra dimension – the reader is aware that Waarheen moet ik gaan is not ‘just a book’ but that there is an author behind who wants to show some things and is willing to be accountable for what one reads.

Waarheen moet ik gaan is also the story of starting over and over again. The writers’ grandfather is unsafe in Poland and leaves a good business behind, to start another one in Germany. Some years later, he is unsafe again and moves with his family to the Netherlands, where he starts a new business again. But then, in WW2, he is unsafe again and this time he and his family have to run without a sure place to go. His other grandfather grows up in extreme poverty and runs away from home at the age of 13 or 14. What follows, looks like a story of a fairy tale. You will not be bored for a minute when reading this adventure, as an amazing, almost incredible story is told by a master storyteller.

In the 3rd part of the book, it is war time WW2. Slowly by slowly the situation deteriorates and both families have to run, almost too late. Borders have closed, administrations disencourage refugees especially the Jewish ones, many try to profit financially from the situation of refugees. This part of Waarheen moet ik gaan is deeply oppressive and dramatic. The loneliness in the continuous threat, the need to survive in an environment that is probably hostile… the family makes it into France but they do not know who can be trusted. Betrayal is everywhere, as well as greed. Eventually part of the family arrives in Switzerland where the writer is born.

Life is described in detail including life in camps full of hardship in France and Switzerland. The end of WW2 does not just mean to ‘start again’, it means also dealing with what happened during the holocaust in a context that is not welcoming or facilitating, on the contrary. The scars of the survivors are enormous and lasting. However, immediately there is life again, full of business and humorous anecdotes. So much energy and resilience.

Is there nothing that could be done better in this book? Well yeah, there are so many names that a register to explain who is who would help the reader. There is an existing register explaining many words, Jiddisch, Hebrew, German, Hungarian that I found very helpful. Waarheen moet ik gaan is in Dutch but deserves a much larger, international public.

If you like this blog, you may also like:
Idiss – by Robert Badinter
Simone Veil – Une Vie

BEgrip

Posted on May 7, 2022 by wordpressgrethe

BEgrip is een prachtig boek met een grote rijkdom aan instrumenten, methoden en tips om te werken met complexiteit in de publieke sector. Wat je vooral merkt als je dit boek leest, is de enorme ervaring van de schrijvers Angela Riddering en Herrie Geuzendam.

Vaak zijn dit type boeken gebaseerd op een of twee benaderingswijzen, dan wel een aha-erlebnis van de schrijvers zelf. BEgrip doet veel meer. Het loodst je door de vele fasen die horen bij een complexe opgave en geeft je voor de verschillende momenten in dat proces een keur aan wijsheden en praktische oplossingen mee. Een hoofdstuk verdeelt alle mee te geven instrumenten en tips zelfs naar beroepsgroep: de adviseur en manager, de bedrijfsvoeringsexpert of de businesscontroller. Dit is niet een boek dat je leest en dan weglegt omdat je het gelezen hebt, het is eerder een metgezel die je bij de hand houdt in de verschillende stappen en fasen van het werken aan een complexe opgave. Ik ben erg onder de indruk van wat dit boek te bieden heeft.

Wat ik interessant vond om te ontdekken, is hoeveel raakvlakken de vereisten in het werken met complexiteit hebben met het werken aan diversiteit en inclusie, mijn eigen vakgebied. Een belangrijk kenmerk is bijvoorbeeld de onzekerheid en de paradoxen waar je mee te maken krijgt – alleen wie de onzekerheid en paradoxen goed kan hanteren, zal zich prettig voelen bij dit type werk en daar effectief in kunnen zijn. Ook allerlei houdingsaspecten komen overeen: de openheid en nieuwsgierigheid, de relatief waardevrije benadering die van je gevraagd wordt, de onvermijdelijke fouten die je gaat maken omdat je je op onbekend terrein begeeft – waarbij de hamvraag niet is hoe je fouten voorkomt maar hoe je ze oplost en in hernieuwd vertrouwen met partners verder op weg kunt.

Er zijn ook tal van pareltjes te ontdekken in BEgrip. Ik noem er een uit hoofdstuk 3 over bestuurlijke advisering, 3.3 over democratische waarden. ‘Ook per vraagstuk en per individu kunnen verschillende waarden de boventoon voeren. Het rapport Verschil in Nederland van het Sociaal Cultureel Planbureau (2014) geeft die verschillen goed weer. Zo noemen laagopgeleiden vooral de vrijheid van meningsuiting als belangrijkste onderdeel van democratie (lees: inclusie en deliberatie), terwijl hoogopgeleiden vooral inspraak- en beroepsprocedures in de politieke besluitvorming noemen (transparantie en zeggenschap). Het is de kunst om een zodanige balans te vinden dat dat uitmondt in een zo hoog mogelijke democratische kwaliteit, gegeven de situatie, eisen en mogelijkheden’. Een alinea waar ik nog lang over heb nagedacht. Voor mij was het nieuw en ook een verrassend perspectief. Het boek zit er vol mee.

De verleiding bestaat nog meer te citeren maar daarmee zou ik BEgrip tekort doen, want wat kies ik dan uit de vele rijke pagina’s? Ik zou zeggen, koop het zelf en werk ermee: het inspireert op vele fronten. Nou vooruit dan, ter afsluiting de laatste zin uit het voorwoord, die je het best begrijpt als je het boek als geheel gelezen hebt, want dan heb je er echt zin in gekregen: ‘Want één ding is zeker: complexe opgaven vervelen nooit en ze worden alleen maar interessanter als je BEgrip ontwikkelt!’

De politieke memoires van Ruud Lubbers

Posted on July 4, 2021 by wordpressgrethe

Haagse jaren, de politieke memoires van Ruud Lubbers door Theo Brinkel

De politieke memoires van Ruud Lubbers geven de lezer een gevoel van ongeduld, daadkracht, visie en vriendjespolitiek. Lubbers weet in de jaren ’80 een verzwakt Nederland erbovenop te helpen omdat hij weet waar het naartoe moet én dit weet te realiseren. Onvermoeibaar is hij dag en nacht aan de slag, hier duwend, daar meedenkend, daar creërend, bondjes sluitend met de juiste personen op het juiste moment. Het contrast met de biografie van Wiegel is groot. Waar Wiegel zich stap voor stap een weg probeert te vinden in een wereld waar hij niet uit voort komt en die hij niet kent – hetgeen hij overigens uiterst slim en in hoog tempo doet – is Lubbers vanaf het begin onderdeel van de gevestigde orde en de ‘old boys’. Hij lijkt als het ware voorbestemd om zijn positie in Den Haag voor het landsbelang in te nemen. Doelgericht zet hij zijn stappen. Daarbij moet hij ook teleurstellingen wegslikken zoals wanneer Van Agt lijsttrekker wordt terwijl hijzelf dit eveneens ambieerde. Jaren moet Lubbers wachten en meebewegen tot hij zelf de positie van lijsttrekker weet te verwerven en zijn volle potentieel kan ontplooien. Tot die tijd houdt Van Agt, daarbij ondersteund door Wiegel, de deur voor hem dicht. Maar Lubbers heeft visie en dat geeft uiteindelijk de doorslag.

Een deel van de politieke memoires van Ruud Lubbers over de Haagse jaren zijn saai door het ontbreken van interessante anekdotes. Soms gaat Lubbers in op kritiek die hij heeft gekregen maar die je als lezer niet per se kent, zodat je niet precies weet op welk verwijt hij reageert. De memoires lijken ook een stukje rechtvaardiging van zijn denken en handelen. Ze lijken doordrongen van de wil van Lubbers om het goed te doen en het goede te doen. Lubbers zit daar voor Nederland en schildert hoe hij stap voor stap het land uit de crisis weet te halen. Hij geeft veel inzage in hoe de zaken zijn gegaan en welke ingrepen allemaal hebben geleid tot verbetering en vernieuwing.

Over Lubbers persoonlijk vernemen we minder. We leren hem kennen als een echte katholiek, wat lijkt te betekenen dat je de zaken niet strak en principieel interpreteert en ruimte laat aan anderen. De morele vinger die vanuit de protestante hoek in het CDA nogal eens geheven wordt, roept bij Lubbers vooral verwondering op. Het is onverdraagzaam en onnodig en creëert disharmonie. De in de memoires geschetste werkwijze van Lubbers heeft iets ongrijpbaars. Onmerkbaar trekkend en duwend en voortdurend onderhandelend werkt Lubbers aan een Nederland waarin het bedrijfsleven kan floreren zodat er weer werk ontstaat voor de vele werklozen en de overheidsfinanciën op orde geraken zodat de welvaartstaat – in bijgestelde vorm – overeind kan blijven.

‘Daarbovenop gaat het niet alleen om wat intellectueel, of analytisch zuiver is, maar ook om de vraag of je het uitgelegd kunt krijgen. Niet aan iedereen, maar aan voldoende mensen, om erin te kunnen blijven geloven. Je houdt het politiek niet vol als je zelf de enige bent, die van zijn gelijk overtuigd is. Het innemen van een bepaalde positie is mede gerelateerd aan de percepties van anderen. Daardoor zie je jezelf zo nu en dan voor dingen staan, waar je later niet meer in gelooft. Ik verdedig in de eerste helft van de jaren tachtig de toeslagen voor de zogeheten echte minima. Dan de meerjarige echte minima. Dan de échte, échte, échte minima. Het blijkt later een onding, maar we winnen er de tijd mee die we nodig hebben. Het is een tijdlang de enige droge tegel in de modder. Je kunt er even op staan, tot ook die langzaam wegzakt. Daarmee is het thema op zichzelf niet zonder zin geweest. Vanuit de absolute, ethische criteria van links en ook wel christelijk-sociale uitgangspunten wordt dan toch in ieder geval erkend dat je je best doet.”

Bovenstaand citaat komt uit hoofdstuk 12, ‘De overbelaste democratie’ wat ik sowieso het interessantste hoofdstuk vond. Burgers hebben heel hoge verwachtingen gekregen van de overheid en de overheid kan die niet waarmaken. Hoe herkenbaar, ook nog in 2021! Interessant is daarbij dat ook de internationale verdragen reeds in Lubbers’ tijd opdoemen; Nederland heeft die ondertekend met een andere bedoeling dan de betekenis die ze in de jaren ’80 krijgen – mede op basis van rechterlijke uitspraken. En er is veel gedoe over de strafmaat van criminelen, en over het feit dat die beter beschermd lijken te worden dan burgers. Wetgeving, bestuur en rechterlijke macht zijn overbelast, constateert Lubbers. Het gaat te ver dit hoofdstuk diepgaand te beschrijven hier maar het leidt tot een pleidooi aan de politiek om verantwoordelijkheid te delen met burgers en groepen burgers. De tegenargumenten die dat oproept (‘de overheid moet gewoon zijn werk goed doen’ ‘geen verworven rechten van burgers aantasten’ en ‘moraliserend’) zou je heden ten dage ook zo kunnen horen. Het lijkt daarmee wel of de politieke problemen tijdloos zijn en onderdeel van het bestel. Ademloos las ik zinnen die in 2021 geschreven hadden kunnen zijn:

“Te veel speelt zich af onder de broeierige kaasstolp aan het Binnenhof. De politicus heeft de neiging de burger te vertellen wat hij belangrijk moet vinden in de politiek, terwijl eigenlijk de burger zelf uitmaakt wat belangrijk is in de politiek”.

Wijze woorden, en tegelijk intrigerend want als je de biografie van Wiegel leest, staat die veel dichter bij de burger dan Lubbers voor wie alle contacten ‘in de bovenlaag’ lijken te zitten. Heel interessant is verder Lubbers’ observatie dat bewindslieden die weinig doen, weinig kritiek krijgen. En dat de Kamer controleert op fouten – die je maakt als je juist wel veel doet – en niet op gebrek aan activiteiten. “De risicomijdende bewindspersoon zit veiliger dan de actieve”. Hoe staat dat ervoor in 2021? De vraag stellen is….

Uit hoofdstuk 12 wordt ook duidelijk dat de bestuurscultuur met strakke afspraken in coalitieverband uit deze tijd stamt. Er is heel veel overleg. Waar in de tijd van Wiegel het kabinet tegenover de Kamer staat, staat nu het kabinet met de regeringsfracties tegenover de oppositie. Dat brengt ons bij het thema ‘tegenmacht’ dat in 2021 vooral vanuit Pieter Omtzigt hoog op de agenda is gezet. Daarover in een andere blog meer.

Lubbers zelf vindt overigens niet dat hij te monistisch was en afspraken in coalitieverband dicht timmerde. Hij geeft daarover een kenmerkend Lubberiaans betoog. ”Je wordt als excuus gebruikt door mensen (…) die zeggen dat ze ergens niet onderuit kunnen, omdat er een afspraak in het Torentje is gemaakt. Terwijl dat helemaal niet waar hoeft te zijn, omdat ik bijvoorbeeld afspraken maak die de eigen verantwoordelijkheid onverlet laten”.

Al met al zijn de politieke memoires van Ruud Lubbers een interessant boek met ups en downs qua spanningsgehalte voor de lezer. Een aanrader voor wie zich wil verdiepen in het tijdperk Lubbers en in diens zeer doordachte visies vanuit een besef en verantwoordelijkheid van de christelijke politiek.

Geïnteresseerd in meer?
Lees ook mijn blogs over de biografieën van de unieke Franse en Europese politica Simone Veil, van president Francois Hollande en van VVD-coryfee Hans Wiegel.

Hans Wiegel – de biografie

Posted on June 3, 2021 by wordpressgrethe

Hans Wiegel – de biografie, geschreven door Pieter Sijpersma – verteld door Co de Kloet

In coronatijd maakte ik menige wandeling in het uur voorafgaand aan de avondklok, en daarbij was het luisterboek van Hans Wiegel een welkome gezel. Terwijl ik door de Jordaan liep of langs de grachten of door de Houthavens en het Westerpark, vertelde de warme rustige stem van Co de Kloet mij van alles wat ik nog niet wist over de politiek in de jaren ’60, ’70 en ’80. Het aardige van de biografie van Hans Wiegel is dat die deels ook een cultuurschets is: per decennium is er een beschrijving van gewoonten en ontwikkelingen in de Nederlandse maatschappij waardoor je de politicus Wiegel kunt waarnemen in de context van die tijd. De opkomst van Wiegel in de politiek valt bijvoorbeeld samen met de opkomst van de televisie. De grote ambitie van Wiegel om van de VVD een volkspartij te maken en zijn onvolprezen talent om complexe kwesties uit te drukken in gewone-mensen-taal combineren natuurlijk uitstekend met het gegeven dat hij live op televisie te zien is voor het gewone volk voor wie de televisie een nieuwe wereld opent. Zo brengt hij de politiek daadwerkelijk dichterbij de Nederlanders en zorgt hij voor een flinke groei in VVD Tweede Kamerzetels. Hij maakt zijn ambitie om van de VVD een volkspartij te maken waar.

Intrigerend is het om te zien hoe iemand op 25-jarige leeftijd in de Tweede Kamer komt en al heel snel doorgroeit tot partijleider. Hij meet zich gemakkelijk met de ervaren Joop den Uyl die in dit boek als zeer intelligent en opvallend innemend wordt beschreven. Wiegel voerde fel oppositie tegen het kabinet Den Uyl en volgens deze biografie kon Den Uyl dat waarderen. Den Uyl debatteerde graag tegen Wiegel, ten overstaan van volle zalen. Over het nog steeds vaak op televisie getoonde fragment waarin Wiegel zegt dat Sinterklaas bestaat en – wijzend naar Den Uyl – aangeeft ‘daar zit hij’, waarop de hele zaal in schaterlachen uitbarst, heb ik altijd aangenomen dat Den Uyl zich voor gek gezet had gevoeld. Maar die kon erom lachen en genoot van de rumoerig verlopen avond. Inhoudelijk stonden ze zover tegenover elkaar dat er nooit een coalitie uit kon voortkomen, maar dat stond het contact als mens en politicus niet in de weg. Een mooi voorbeeld voor de huidige tijden waarin politici een hekel hebben aan anderen en hen domweg ‘weg wensen’; iets wat natuurlijk niet gebeurt en alleen maar tot verzuring in de verhoudingen leidt.

Sowieso is de opgewektheid van Wiegel een mooie leidraad die door het hele boek loopt. Wiegel zorgt goed voor zichzelf. Zo houdt hij van stijl wat tot de herintroductie van een koets met paarden bij zijn ministerschap van Binnenlandse Zaken leidt en hij houdt van een sigaar en een borrel waar op het ministerie in voorzien wordt. Daarbij is hij dan ook tolerant voor anderen en heeft er begrip voor dat die andere dingen belangrijk vinden. Er zijn mensen die zichzelf beperken en dan vinden dat anderen dat ook moeten doen – Wiegel beperkt zichzelf niet en geeft anderen ruimte. Dat dat opvalt, is veelzeggend.

Het hele proces tussen regering en Tweede Kamer in de tijd van Wiegel komt chaotischer over dan in de strakke coalities van de laatste decennia: dan is die weer ergens tegen en dan werkt die weer niet mee. In het CDA hebben ze zelfs een groepje dissidenten waar de coalitie die Wiegel’s VVD vormt met Van Agt’s CDA de nodige hinder van ondervindt. Hoe dan ook is er respect voor de positie van volksvertegenwoordigers, ook al lijkt de coalitie zich daardoor al stotterend naar het einde te begeven en worden belangrijke grote veranderopgaven te weinig gerealiseerd.

Wiegel beseft als geen ander dat politiek ook een vorm van theater is, en dat de kiezer de mensen in Den Haag wil kennen en het fijn vindt als er wat te beleven valt. Veelvuldig is hij in het nieuws te vinden en in vergelijking met tijdgenoten toont hij ook meer van zijn thuis en zijn persoonlijk leven. De mensen smullen ervan. Velen verwijten hem ijdeltuiterij en ongetwijfeld is dat terecht maar dit is ook waar: Wiegel minacht niemand, hij behandelt iedereen met respect ongeacht of die persoon een hoge of een lage functie heeft. Hij zit niet opgesloten in een ivoren toren van macht en regeren en heeft oog voor de gewone man. Juist de eigenheid van Wiegel en zijn onorthodoxe stijl vormen zijn kracht. Dat hij ondertussen weinig visie toont, werkt eerder in zijn voordeel: het biedt anderen die met hem moeten samenwerken, ruimte om dat in te vullen. Zo is een consequente liberale koers minder te herkennen bij Wiegel. Aan de andere kant weet Wiegel datgene wat hij vindt, veel beter te verkopen dan menig ander in die (en de huidige) tijd. Het verbaast niet dat Wiegel tot op heden een grote publiekslieveling is.

Wiegel vormde een hechte twee-eenheid met Van Agt. De vele voorbeelden in het boek over hoe het toeging in de tijd dat Van Agt premier was en Wiegel vicepremier laten zien dat het vertrouwen tussen die twee heel groot was. Ook toont het hoe gemakkelijk Wiegel de gaten wist te vullen die Van Agt liet vallen. Van Agt lijkt niet te hebben overgestroomd van ijver of hij vond zijn functie niet leuk genoeg – met een volledig loyale houding kreeg Wiegel de kans problemen aan te vatten die eigenlijk bij de premier hoorden. Hij deed het met een zeker gemak en overwicht, ongetwijfeld wetend dat hij het ambt van premier had kunnen doen met zijn talent als zijn partij groot genoeg was geweest. Op de achtergrond is de opkomst van Lubbers te zien die veel meer kan en weet en wil dan Van Agt. Lubbers probeert constant een voet tussen de macht te krijgen. Van Agt en Wiegel gunnen hem die ruimte niet maar uiteindelijk is Lubbers toch degene die het stokje van Van Agt overneemt. Dat wordt een periode van grote veranderingen, waarover ik in de volgende blog schrijf: Haagse jaren, De politieke memoires van Ruud Lubbers.

30 uur heb ik moeten wandelen om dit luisterboek Hans Wiegel – de biografie uit te krijgen en het was van begin tot eind de moeite waard. Als je niet wilt wandelen, koop dan het boek in de boekhandel of op je e-reader: van harte aanbevolen.

Les Leҫons du Pouvoir, Lessons of Power

Posted on April 26, 2020 by wordpressgrethe

Les Leҫons du Pouvoir, the Lessons of Power is an extensive book by Franҫois Hollande, French President 2012-2017. Books by politicians in high positions are always promising as they reveal the work done behind the curtains of media spotlights. The 500 pages of Les Leҫons du Pouvoir are only partly filled with interesting facts and events. Much of it is a description of his views, his convictions. However, there are very interesting sections that make it worth reading.

Les Leҫons du Pouvoir give the impression of a President who sees himself as a unique statesman in the first place. At some moments you think, my goodness, the ego! Then at other moments Franҫois Hollande surprises by his devotion to France, his willingness to serve, his claims of integrity and deep rooted values of liberté, égalité and fraternité. He is clearly a person who was in public positions all his life with large experience and well-founded visions.
Nevertheless his reflections hardly inspired me, maybe because of the over-abundant language he uses. Or it might be his style that is rather defensive: mentioning the arguments of his opponents to put his own arguments forward, stating how his economic measures really brought his country forward. Big events like the attacks of Charlie Hebdo, the Bataclan, Nice are described but on no occasion was I as a reader ‘into’ the subject – of course not every secret can be revealed in dealing with security but he could have said more that he does. The same goes for the international visits he made, or the negociations leading to the Paris climate agreement. Les Leҫons du Pouvoir concentrates on economy, the labour market, pensions and many other internal politics, although this presidency occurred in a period and country that moved many people worldwide.

A difficulty for a non-French reader is that Les Leҫons du Pouvoir never explains the French political system or institutes, nor the abbreviations used; also names of politicians are assumed to be familiar. This book is clearly not written for the international scene although its writer underlines on several occasions that France is a major player in the international community. Franҫois Hollande focuses on the international powers that he sees as relevant to the greatness and influence of France: Germany, the USA, China, Russia. A country like the Netherlands plays no role in his memoirs.

Some of the interesting sections I particularly liked:

His admiration of the courage of the police officer who entered the supermarket where people were taken hostage by terrorists: ‘ses chances de survie étaient bien faibles. Il n’a pas hésité une seconde’.
His thoughts about trust as key to the state – a lack of trust can make democracies stagger
The moment Barack Obama, Mario Monti and Franҫois Hollande try to grill Angela Merkel about euro politics; they want her to accept ‘growth over cuts’. She holds strong and follows her own road.
His descriptions of several occasions that he wants to do or show something which is interpreted differently afterwards. For example he pays a visit to a château that has been available for all presidents’ holidays, and he walks with his partner to the beach as he wishes to have a ‘présidence normale’ but he is highly criticized – what he wants to do and express is not how the media and/or the public view it. It shows the complexity of power in relation to how it is perceived.
The endless European gatherings; 28 people all get 5 minutes to talk in the first round which is already long, however when the Portuguese prime minister takes half an hour, he is not interrupted by the chair… He considers that it is the longlasting European peace that causes the boredom: ‘à moins que ce ne soit l‘ennui lui-même qui garantisse la paix’. One of those observations that form the pearls in this book!
How the debate about taking away the nationality of terrorists became impossible because it remembered the French to WWII and the Vichy regime that took away the French nationality from Jews and resistance fighters – the proposal is withdrawn.
The story of one of his ministers (‘l’affaire Cahuzac’) who is very convincing when lying to Franҫois Hollande with open eyes about his innocence, full of indignation. That is an incredible story and shows how difficult his job has been.
His relation to Emmanuel Macron, how it started, how it grew, and how it developed with Emmanuel Macron running for president, leaving Franҫois Hollande many steps behind in the political game.
The selection of the members of his government and the different fights they have, although the insights he gives do not explain all events concerned.

This book is about lessons learned about power, so I like to finish with 4 lessons:
1. Choose your battles – ‘à vouloir intervenir sur tout, on ne pèse sur rien’ (p. 70)
2. What counts is not the time spent to come to a decision but the traces the decision leaves in the long run (p.70)
3. Do not assume that your personal qualities like sympathy and understanding weigh more in diplomacy than the actual power relations (p.102)
4. Talking is not communicating. Don’t be too present in the media, don’t react to too many questions as people will not see or hear you any more (p.229)

You may also like these blogs:
Simone Veil, Une Vie
Robert Badenter, Idiss

Idiss – by Robert Badinter

Posted on February 16, 2020 by wordpressgrethe

Idiss was the grandmother of the French well-known politician Robert Badinter. He wrote this book in her honour. It offers both a moving family history and perspectives of jewish and non-jewish Europe. Idiss is an interesting and moving book.

Idiss is the story of a turbulent life that started and ended amidst crises of antisemitism. Badinter’s grandmother was born in 1863 and raised in Bessarabie, Yiddishland: a region ruled by Ottomans, Russians, Roumanians and Soviets, nowadays part of Moldava. Her community were Ashkenazic Jews, most of them living in poor circumstances. Idiss married her great love, Schulim.

The atmosphere in Bessarabie is threatening towards Jews, discriminating against them in many acts. In 1903 a terrible pogrom takes place, killing 50, wounding 100s, looting and destroying shops and houses. The two sons of Idiss and Schulim leave for Paris, to start a new life. They are quite successful and in 1912, Idiss, Schulim and daughter Chifra – Badinter’s mother – follow their track. Imagine what that journey meant for Idiss who never left her village before.

Robert Badinter shows how France was seen as a paradise through the eyes of the inhabitants of Bessarabie. Yes, there was the antisemitic affaire Dreyfus but Dreyfus was nevertheless protected by the law and the values of the République Française (‘laïque’) and famous French people stood up for him. So from the perspective of the Yids in Bessarabie the proverb ‘living like a Jew in France’ remained attractive.

Badinter describes the situation of Jews in France in the first half of the XX century as a place where they were considered as French in the first place: being Jewish was their religion: “citoyens français de confession israélite” (p.39). Simone Veil in her biography gives a similar vision. It is interesting to read how French society dealt with the Jewish citizens, rich like Rothschild and Citroën and poor like Idiss and Schulim.

Badinter gives more nuanced insights later in the book (p. 61-64) explaining how Jews were envied or despised by the French, suspected for plots to dominate the world and not considered as ‘real’ French: “Pour eux, les juifs avaient beau donner tous les gages du patriotisme, ils n’en demeuraient pas moins d’étrangers sur la terre de France, plus hospitalière dans ses lois que dans les coeurs” (p.62-63).

He tells that the Jewish community was not homogeneous like antisemitic pamphlets suggested and that there was some kind of zionist movement but that most “Israélites français” considered it more of a fantasy than a real dream, saying: “Un sioniste est un juif qui paye un autre juif pour envoyer un troisième juif en Palestine” (p.63).

I cannot simply resume this book as it has several layers. The language used is beautiful and suits the life of Idiss that was pure and loving. Many happy years are described, a great pleasure to read. The different developments in the family are very interesting and by times amusing. In 1942, the end of the book, Idiss dies. It is 2nd World War also in France and there is only one son, Naftoul, present at the funeral; the rest of the family is hiding, hoping to escape the Holocaust that is in full development. Naftoul is arrested soon after the funeral and dies in Auschwitz. Badinter’s father dies in Sobibor. The book Idiss leaves you with the same feeling as the first chapters of the biography of Simone Veil: you are just living your life, working, trying to do good things and be happy, and then you get persecuted for how others see you: as a Jew and a Jew only. They want you to die for that reason.

Idiss is very refined in language, lovely to read. Moreover Badinter succeeds to describe times, insights and places that are not common knowledge in Western-Europe. In the Netherlands, Sephardic customs and contributions have traditionally dominated more than Ashkenazic experiences (see also this book). Idiss can enrich your views of the European society and European diversity.

More about Idiss in this (French) blog.

The Coffee Trader

Posted on January 2, 2020 by wordpressgrethe

The Coffee Trader is a good book for you, a friend told me and sent me a second hand version by post. My friend was right. What a story about trade in 1659 Amsterdam, where cultures and religions vary and new ways of doing business occur in the markets. David Liss is a writer who knows the word research: he depicts the 17th century with many details of context and history. A great book!

The Coffee Trader tells about Miguel Lienzo, a Jew who lived in Portugal as a converso – a Jew converted to Catholicism – like many other Jews. However the conversos in Portugal were still facing discrimination and many had to fear for their life. So he flew to Amsterdam, at that time a safe haven for Jews. Jews in Amsterdam could practice their religion and be active in trade – although there were plenty of rules between Jews and non-Jews. That in itself is a story so interesting that it is worth to read the book for it. You’ll learn how different communities found a way to live together in a religiously and culturally divided city and have relative peace and justice; at that time, unique in Europe.

Also it is intriguing how converted Portuguese Jews rebuilt their ‘identity’ in Amsterdam. A well organised structure supported those who knew little or nothing about that identity. I particularly liked the description of a woman’s position, Miguel’s brother’s wife Hannah who was brought up in ignorance, thinking she was a Catholic and unable to read or write. In Amsterdam, she is suddenly a Jew, supposed to adhere to a religion and a people that she had learned to despice. She is not walking on that path automatically.

New for me was also the idea of a Mahamad, an 17th century authority in Amsterdam that dealt with all matters for Jews: religiously, politically and legally. Together with rich Portuguese tradesmen they supported the poor Jews, so that the Dutch in Amsterdam would not complain about a burden on their back that came with the Portuguese refugees. However, when tudescos, Jews from eastern countries like Poland arrive in Amsterdam, that attitude is less generous. Most of the tudescos are poor. Although they faced very severe persecution in eastern Europe, the Mahamad takes measures to make their life difficult in the hope that they will choose other destinations than Amsterdam. There are really surprising details about the historical context in The Coffee Trader – and by the way nothing that could not be seen today…

Miguel lives in an era where tradesmen can easily become very rich or the opposite: loose everything they have. This period in Holland is called the Golden Age and brought a lot of wealth but it was risky. Miguel lost almost everything in the trade of sugar and now wants to try his fortune in a brandnew product: coffee. He wants to acquire the monopoly over this new drink that he estimates to be very promising. His strategy is breathtaking. And so is his playing field. There are so much rumours and hidden agendas around the trade market of Amsterdam that the story is a dazzling experience for the reader. It is really difficult to remember all that’s happening or has been said or might be possible. And that was exactly the reality for tradesmen in 1659 Amsterdam. How can they make their daily decisions without an excellent memory and the right focus?!

Many ethical questions come with the way business was done amid rumours and hidden agendas. Intriguing is the fact that in the end, the hidden agendas Miguel expected were exagerated. Half of them can be interpreted as misunderstandings or even imagination. An interesting lesson learned – but still, when bankruptcy is around the corner for tradesmen who do not watch their backs in the all or nothing market of 1659 Amsterdam, maybe inevitable.

Even though The Coffee Trader appeared already in 2000, this book is of great interest also in 2020. In the light of history, these 20 years do not matter at all. Go read it if you love Amsterdam, if you love trade, if you love history, if you love Jews and the Dutch, if you love risk taking and of course: if you love coffee!
The Coffee Trader exists in Dutch under the title Handelaar in koffie.

You may also like these blogs:
Anne Frank House
Minorities in Gaziantep
Jewish Museum Warsaw context

In gesprek met mijn moeder

Posted on May 27, 2019 by wordpressgrethe

In gesprek met mijn moeder is een roerende en persoonlijke bundel van Manola Sint Jago. Met prachtige teksten en beelden neemt zij ons mee in het grote gemis van de geliefde moeder die zij nooit heeft gekend. Daarmee opent zij haar ziel voor degene die haar bundel inziet en brengt zij verbinding tussen zichzelf, de lezer, haar moeder, alle moeders en talloze dochters. In gesprek met mijn moeder is een werk met grote verfijning.

“Het drong pas tot me door op de kleuterschool. Mijn eerste kaart voor moederdag. Je was er niet, maar ik dus wel. Het was heel vreemd, ik was de enige die jou niet had.“
fragment uit het gedicht ‘Bestaat er een hemel en een hel?‘

Manola Sint Jago werd geboren op Aruba. Haar moeder overleed kort daarna. Behalve een foto heeft zij geen herinneringen aan haar moeder. Dit gemis ging ‘als een rode draad’ door haar leven. De gedichten die Manola Sint Jago door de jaren heen over haar moeder schreef, vormden een vorm van gesprek met haar moeder. Na jaren van schrijven en het creëren van prachtige verbeeldingen, is dan nu deze ‘verhalende gedichtenbundel’ verschenen, zoals Manola de bundel zelf noemt.

‘Lieve moeder, ik heb van die dagen, dan Google ik je naam op internet in de hoop dat ik die vind met je adres of een verhaal met foto’s over jou.‘
fragment uit het gedicht ‘Lieve moeder, ik heb van die dagen‘

Van de vele mooie kunst van Manola Sint Jago ben ik al langer een fan. De variëteit is enorm: etsen, schilderijen, houtwerk, sieraden, vazen, kunstkaarten, en al deze werken vanuit een waanzinnige variatie aan materialen. In gesprek met mijn moeder heeft afbeeldingen van diverse prachtige kunstwerken die rond het thema moeder zijn gemaakt. Daarbij toont Manola zich ditmaal dus ook als iemand met de gave van het woord. Ik wil, kan, mag geen volledige gedichten citeren hier. Daarom beperk ik me tot de aanbeveling van enkele gedichten met beelden die ik het mooist vind: Zomaar een dag uit mijn herinnering, over een bezoek aan moeder’s graf als zesjarige; Begrip en vriendschap, over de onzekerheid in het menselijke contact van geven en nemen; Verbonden, de bijzondere afsluiter van deze bundel die ons verbindt met de maker.

In gesprek met mijn moeder
Verhalende gedichtenbundel
Verkrijgbaar via de website van Manola Sint Jago

Lees ook deze blog: De jacht op mijn vader

Bilqiss: the chance to be the one I should have been

Posted on December 2, 2018 by wordpressgrethe

bilqiss Bilqiss is about regrets and hope for the chance to be the one you should have been. Living in a burqa is more than just having some inconvenient clothing; it is the expression of a patriarchal society where women live within the boundaries men grant them. Individual men have the right to totally suffocate the women they live with. You might be bored when I write it like this but reading Bilqiss will not bore you.

Bilqiss: resisting boundaries
Saphia Azzeddine is a very talented writer. The language she uses is beautiful, rich and harmonious: a pleasure to follow, to listen to with your soul. Her main character Bilqiss lives the reality of these boundaries from the moment she was born – and she resists. She has kept an independent mind. Her inner voice of self confidence never stopped. Whatever happened in her life, she reinvented herself and kept hope to ‘be someone’ at last (p.185). Bilqiss is a moving character who uses her strengt hand intelligence to be an individual, to learn and discover. She is a proud woman who refuses to be treated unequally, be it by men in her society or by Western women with their feelings of pity and compassion.

Bilqiss: challenging boundaries
Bilqiss has done the unthinkable: she as a woman has climbed up in the minaret of the mosque and woken the village by singing the morning prayer. While doing so, she added some tweaks in the way she as a true believer sees muslim faith. Her acts are received in the village with indignation and horror. She will be stoned to death as a punishment but before that, she will be heard in a courtcase. She defends herself without advocate in clear and eloquent wording. Many things happen during that period. The judge seems to listen and prolong the time of the courtcase. Meanwhile he starts visiting Bilqiss in prison every evening, probing her ideas and appreciating exactly that what society expects him to annihilate with his judgment. Just like Mandela once said, he is a prisoner of his own system and also unable to be what he should have been.

Bilqiss: a big cry to resist
Different views and perspectives on what happens to Bilqiss and why are intertwined naturally in the story and give it depth. More and more foreign attention is attracted as videos about the court case appear on youtube. An American-Jewish journalist, Leandra, comes over to follow from nearby what is happening. Leandra is welcomed the way people in the Middle East welcome their guests. It takes some time before Leandra finds out that this is not because the locals like Americans so much… However, she stands as a character and surprises with her calm and truthful reactions until the very end of the book. I found the end surprising and one big cry to continue resisting patriarchy and the form of islam that serves it.

Some quotes that you will find more meaningful in the full context of the book

> About the lost past of the Andalusian spirit of curiosity and learning for all
“Il était loin, le temps où la valeur spirituelle d’un musulman se mesurait à la quantité de livres qu’il possédait, où les bibliothèques champignonnaient comme des minarets, loin aussi le temps où les mosquées, au-delà des salles de prière, abritaient le savoir que les hommes et les femmes pouvaient venir goûter sans distinction” (p. 150)

> About being a subject in a book
“Leandra s’était jetée sur mon histoire pour l’écrire avec ses larmes teintées de mascara. Peut-être même que, un jour, je me retrouverais en tête de gondole dans les boutiques d’aéroports ou de gares au milieu d’autres best-sellers pour divertir ou émouvoir d’autres voyageurs des long-courriers selon qu’ils aiment les femmes ou détestent les musulmans. Je refusais d’être une intermittente de leur spectacle”. (p. 154)

> About denial of responsability
“Une vilaine habitude philologique de notre langue voulait que ce soit l’extérieur qui nous frappe et non l’inverse. Ainsi nous ne disions pas ‘J’ai attrapé froid’ mais ‘Le froid m’a frappé’, ‘la fenêtre m’a cogné’, ‘la soupe m’a brûlée’. Jamais nous n’étions responsables de ce qui nous arrivait”. (p. 160)

> About the gap between us
“J’aurais voulu être elle (Leandra) pour avoir une chance d’être celle que j’aurais dû être si j‘étais née ailleurs. Celle que j’aurais pu être si l’on ne m’avait privée dès le plus jeune âge de la plus infime liberté. J’aurais voulu être celle qui éprouvait de la pitié plutôt que celle qui en inspirait. Leandra n’y pouvait rien et c’était son plus grand tort”. (p. 176)

Useful links about this book and the author:
* https://fr.wikipedia.org/wiki/Saphia_Azzeddine
* https://nathavh49.blogspot.com/2016/08/bilqiss-saphia-azzaddine.html
* https://en.qantara.de/content/book-review-saphia-azzeddineʹs-bilqiss-just-being-born-a-woman-is-a-provocation

Find other books to read in these blogs
* ‘Why are people like this?’ Boualem Sansal
* Simone Veil: une vie
* Portrait du décolonisé

‘Why are people like this?’ Boualem Sansal

Posted on September 29, 2018 by wordpressgrethe

Since I went to Tunis two years ago, I became a fan of Arab-French literature again. This started as a student of French many years ago and got lost during the years… until I found the brilliant bookshop in Tunis, simply named Al Kitab. It has a diversified collection that reminds more or less the inspiration of Al Andalus: the time when cultures and religions lived next to each other and arts and science flourished. Al Kitab made me discover the Algerian writer Boualem Sansal. The first book I bought was Le serment des barbares (see a short note in this blog), and on my return to Tunis I found 2084 and Le village de l’Allemand in the shelves.
Boualem Sansal is a unique writer. When he wrote his first book Le serment des barbares, he was still working in a high position of Algerian industry. Boualem Sansal is an engineer and an economist. Since he started writing, he won many prices: many French ones, but also this German price. His books are not easy to read or light lecture. He is writing about the sharpest sides of humanity: the massive violence, cruelty, corruption, treason and dictatorship. Free thought and free speech are continuously in danger, as well as sincerity, trust and integrity. His books have a theme and an agenda. Boualem Sansal, although rather pessimist in his books, is a strong defender of enlightened mankind and for that he uses magnificent language skills.

Le serment des barbares (1999)
(The oath of the barbarians > only translated into Spanish?)
This was Boualem Sansal’s first book that brought him several prices. Boualem Sansal shows here the power and richness of his language skills in describing his country, Algeria, in decline. Thirty years after the independance of Algeria, the wounds of the fierce war they fought are still there. Factions of the army for freedom FLN, islamists and maffia-type politicians lead the country into a downward spiral of poverty and corruption while distrust shapes the day-to-day relations.
The leading story is about detective Larbi who starts the investigation of the murder of a poor guy, Abdallah. While doing so, step by step the actual way of life and the status of Rouiba, once the prosperous industrial suburb of Algiers, is revealed as if you walked there yourself. Le serment des barbares does not end well and that is a logical consequence of the story. When religious fanatism, anger, madness and greed reign, there is no hope.
Links you might want to read:
https://www.babelio.com/livres/Sansal-Le-serment-des-barbares/30900
https://www.lexpress.fr/culture/livre/le-serment-des-barbares_804680.html

Le village de l’Allemand, ou le journal des frères Schiller (2008)
In English: The German Mujahid
I found this a very good book, I could not stop reading. It is less descriptive than the other two and the plot is impressive. Malrich Schiller lives in a banlieu in France. His brother committed suicide six months earlier and left him a journal. The book develops over the gradual lecture of the journal. There is a lot to discover. Malrich finds out that his parents who lived in a village in the south of Algeria, were killed in one of the terrible raids of GIA islamists.
His father, a German, was a hero who fought with the FLN (freedom army) against the French for independance but was killed with all the others in their village. Then he finds out that his father was a former Nazi; his brother who had to clear the house of the parents, describes in the journal how he found multiple objects and memories of that period. Their father never destroyed them but hid them in a safe corner. This comes with so much guilt and also identity problems; who was my father? who am I? And it comes with resistance and anger as islamists are already active in the banlieu and are organised to take over. And with despair about the ever repeted cruelty and the mass killings: ‘My God, why have you created mankind like this? Who can save them?’ This book is the dark history of mankind made personal – and reverse.
Links you might want to read:
http://eveyeshe.canalblog.com/archives/2015/12/01/33008684.html
https://vmesny.wordpress.com/horizons/romans-contemporains/le-village-de-l’allemand-boualem-sansal/
https://www.goodreads.com/book/show/6570427-the-german-mujahid

2084 La fin du monde (2015)
In English: 2084 The End of the world
2084 is very descriptive. It tells about L’Abistan, a world that is stable and closed in itself. Religion is dominant in every aspect of daily life. To instaur the system, the past where this religion was not dominant has to be forgotten and free thought is seen as a major threat to the system. So there are many ways to check and control what people think and do. Every answer is given to the people. There is no reason for them to ask questions. However the book’s main character Ati got somehow ‘enlightened’ during a sick leave where he had time to think and to meet different people than usual. From that moment he is in constant danger.
I found the story of the book slow to go, too slow actually but I did continue reading because I wanted to know how it would end. Especially when Ati discovers a ghetto where life is more free, it becomes interesting. Step by step Ati finds out that l’Abistan is not the entire world as it pretends to be. And he does find his way out. I like books with a good ending and I did not persevere in vain, there is hope in the end.
https://la-plume-francophone.com/2015/11/02/boualem-sansal-2084/
https://www.theguardian.com/books/2017/feb/10/2084-boualem-sansal-review-timely-tribute-george-orwell
https://www.thenational.ae/arts-culture/book-review-boualem-sansal-s-2084-the-bestselling-novel-where-isil-is-in-charge-1.90285

You might also like this blog about Albert Memmi: Portrait du décolonisé
Or this movie, playing in Algeria: Loin des hommes

Simone Veil: une vie

Posted on September 16, 2018 by wordpressgrethe

I found Simone Veil’s autobiography Une Vie while buying groceries in the Super-U. In France, culture and quality can be found everywhere, a characteristic that I adore in that country. It is a breathtaking book about a life that started in an ordinary, middle-class way and got heavily interrupted by the Second World War, went through the Nazi death camps and then on to government positions at the highest level of France and Europe. Compared to the intensity of that life, the book is short (343 pages Livre de Poche). There are many chapters where the reader would like to know more because her experiences are unique and give insights one rarely gets.
Simone Veil was a Holocaust survivor and she was also a major player in France’s after-war period. Une Vie tells a lot about the things she did, but her influence went much further than that because of who she was, a woman with clear principles that she followed in any function she would fulfill: ‘le sens de la justice, le respect de l’homme, la vigilance face à l’evolution de la société‘ (p. 262).
She says she liked politics but not the political game and indeed in her book the description of such games are rarely found. It is about the goals Simone Veil was going for and about what she achieved. The reader can only wonder how she did that. The same goes for all the positions she got – it seems to be just the natural flow of her life and it would be so interesting to learn more how she got there. The political part of Une Vie shows little relations or emotions; if I may criticize Une Vie, the only point by the way: this is not about living a (political) life, it is too factually descriptive for that (though very interesting).
Anyway I highly recommend this book that was translated in many languages; (just) some parts of the book that I found breathtaking:

* the description of the Holocaust, an inside story. ‘l’enfer‘ (p.53-89)

* the question whether governments should have stayed or left their countries during the Second World War. France had the Vichy-régime that collaborated with the Nazis. Simone Veil always thought that was wrong, until she met Queen Beatrix of the Netherlands who told her how heavily her mother Queen Wilhelmina was criticized for leaving to Canada and thus ‘abandoning her people’. ‘aucun événement historique, aucun choix politique des gouvernants, surtout dans des périodes aussi troubles, n’entraîne des conséquences uniformément blanches ou noires‘. (p.46)

* the letters she got when she fought as Minister of Health for the first Law on Abortion in 1975. The verbal abuse was so terrible that her staff destroyed some letters. Simone Veil regrets that because these letters are witnesses of a history of reform and should have formed study material by now to remember that changes come with pain. ‘il faut rappeler aux esprits angéliques que les réformes de société s’effectuent toujours dans la douleur‘. (p.165)

* in the beginning of her European period she expected that in twenty years countries would go beyond their national frame. She found out that it doesn’t work like that and that everybody looks for their roots. Thus nowadays she compares the EU more to the aggregate of Russian matrushka puppets than a monolithic building. (p. 190)

* her ideas about human rights that she supported all her life; how militant activists rarely bring peace and rather increase human rights violations because their approach is too one-sided; that there are no universal human rights when it comes to business and other modus vivendi. ‘Au fond, ce sont toujours aux faibles que l’on fait la morale, tandis qu’on finit par blanchir les puissants‘. (p.194)

* Simone Veil concludes that she has become more and more a fighter for women’s rights because equal chances for women are not naturally based in laws or in the rules of the game. ‘Les chances, pour les femmes, procèdent trop du hasard‘. (p.258)

Links:
https://www.theguardian.com/world/2018/jun/30/simone-veil-funeral-paris-pantheon
http://www.theheroinecollective.com/simone-veil/
https://www.editions-stock.fr/livres/essais-documents/une-vie-9782234058170
https://www.trouw.nl/cultuur/simone-veil-succesvol-omdat-ze-een-vrouw-is~abb3e42e/

Other blogs you might like:
Mikve Israel-Immanuel synagogue: religious pearl in orange-loving Willemstad
‘Why are people like this?’ Boualem Sansal

Travels with Herodotus

Posted on June 11, 2017 by wordpressgrethe

Travels with Herodotus by Ryszard Kapuscinski is an amazing book that was given to me as a second hand book by a friend already years ago. It ended up at a pile and stayed there for years. However since I travel a lot for my work in the Middle East these days, I am reading book by book through that pile while waiting at airports or flying in airplanes.
Travels with Herodotus is one of those books that I should have read earlier and that I couldn’t let go once I started reading. It is not a new book (published in Dutch in 2005 already) but who cares, nor is Herodotus who lived in the 5th century BC.
Kapuscinki proves that Herodotus has not lost any of his actuality in 2500 years for 2 main reasons:

1. He is the first known author to check and double check his stories, indicating for his readers how (im)probable the history he offers would be; that is tremendously interesting. His way of operating is amazing, checking stories in the 5th century BC cost him years but that didn’t stop him at all. He must have felt that he was not just writing for his contemporaries but for the entire humanity. So as readers in the 21st century we can follow pretty accurately the games of power of the ancient world.

2. Herodotus shows with facts the extreme cruelty of the rulers of his time – and of their advisers, family and the like. They make you think of some 20th century dictators; indeed not mankind has changed but the possibilities individuals get to apply their cruelty in daily reality. Herodotus describes the cities of Athens and Sparta as cities with a democracy where power was limited or should we say: diffuse, divided; no one was able to rule through fear and cruelty to the extent that it was found among Persians, Assyrians, Parths and many other people where the power was in the hands of one person or family. Somehow it is the system that allows humans to be cruel – or stops them. In the light of today’s debate about the value of democracy, these are intriguing thoughts.
The division of power leads to endless discussions, even on the battle field where the Greek leaders fight although the Persians are near. It is fun to read for those who have experience with democracy; nothing changed in the ‘way it is done’. And the surprise is that small Greek states without apparent unity win the war over well organized Persians who outnumber them and do not loose time in discussions about strategy. The book proves that it would have changed the course of history in Europe, had the Persians won the war. It is an encouragement to proceed on the way of checks and balances in the institution and execution of power!

Travels with Herodotus is not just about Herodotus, it is also about the author Ryszard Kapuscinski himself. He interwaves his personal story as travel journalist with Herodotus’ book Histories in an interesting and also meaningful way. I think Kapuscinski saw this book as his personal life story. On his first foreign trip that he undertook while he had always lived in closed communist Poland, Herodotus’ book accompanied him and did so on many other journeys that followed. It was not just a source of inspiration but also a method and a continuous challenge for reflection. Kapuscinski shares a lifetime outcome of that with his readers; this book has a depth that is rarely seen. It is a gift for humanity: buy it, in a second hand bookshop if no longer available, who cares.

Travels with Herodotus is a must-read for anybody who is interested in:
– (the development of) democracy versus dictatorship
– Asian and European ancient history
– travel journalism, both content/stories and methodology
– philosophy, politics, culture and anthropology.

Useful links:
https://www.theguardian.com/books/2007/jun/30/featuresreviews.guardianreview6
http://www.geschiedenis.nl/nieuws/artikel/912/reizen-met-herodotos (in Dutch)

Other blogs about books you might want to read:
‘Why are people like this?’ Boualem Sansal
Simone Veil: une vie
Dead Aid in Malawi

Grethe van Geffen

culture and diversity

Category Archives: Books