BEgrip is een prachtig boek met een grote rijkdom aan instrumenten, methoden en tips om te werken met complexiteit in de publieke sector. Wat je vooral merkt als je dit boek leest, is de enorme ervaring van de schrijvers Angela Riddering en Herrie Geuzendam.

Vaak zijn dit type boeken gebaseerd op een of twee benaderingswijzen, dan wel een aha-erlebnis van de schrijvers zelf. BEgrip doet veel meer. Het loodst je door de vele fasen die horen bij een complexe opgave en geeft je voor de verschillende momenten in dat proces een keur aan wijsheden en praktische oplossingen mee. Een hoofdstuk verdeelt alle mee te geven instrumenten en tips zelfs naar beroepsgroep: de adviseur en manager, de bedrijfsvoeringsexpert of de businesscontroller. Dit is niet een boek dat je leest en dan weglegt omdat je het gelezen hebt, het is eerder een metgezel die je bij de hand houdt in de verschillende stappen en fasen van het werken aan een complexe opgave. Ik ben erg onder de indruk van wat dit boek te bieden heeft.

Wat ik interessant vond om te ontdekken, is hoeveel raakvlakken de vereisten in het werken met complexiteit hebben met het werken aan diversiteit en inclusie, mijn eigen vakgebied. Een belangrijk kenmerk is bijvoorbeeld de onzekerheid en de paradoxen waar je mee te maken krijgt – alleen wie de onzekerheid en paradoxen goed kan hanteren, zal zich prettig voelen bij dit type werk en daar effectief in kunnen zijn. Ook allerlei houdingsaspecten komen overeen: de openheid en nieuwsgierigheid, de relatief waardevrije benadering die van je gevraagd wordt, de onvermijdelijke fouten die je gaat maken omdat je je op onbekend terrein begeeft – waarbij de hamvraag niet is hoe je fouten voorkomt maar hoe je ze oplost en in hernieuwd vertrouwen met partners verder op weg kunt.

Er zijn ook tal van pareltjes te ontdekken in BEgrip. Ik noem er een uit hoofdstuk 3 over bestuurlijke advisering, 3.3 over democratische waarden. ‘Ook per vraagstuk en per individu kunnen verschillende waarden de boventoon voeren. Het rapport Verschil in Nederland van het Sociaal Cultureel Planbureau (2014) geeft die verschillen goed weer. Zo noemen laagopgeleiden vooral de vrijheid van meningsuiting als belangrijkste onderdeel van democratie (lees: inclusie en deliberatie), terwijl hoogopgeleiden vooral inspraak- en beroepsprocedures in de politieke besluitvorming noemen (transparantie en zeggenschap). Het is de kunst om een zodanige balans te vinden dat dat uitmondt in een zo hoog mogelijke democratische kwaliteit, gegeven de situatie, eisen en mogelijkheden’. Een alinea waar ik nog lang over heb nagedacht. Voor mij was het nieuw en ook een verrassend perspectief. Het boek zit er vol mee.

De verleiding bestaat nog meer te citeren maar daarmee zou ik BEgrip tekort doen, want wat kies ik dan uit de vele rijke pagina’s? Ik zou zeggen, koop het zelf en werk ermee: het inspireert op vele fronten. Nou vooruit dan, ter afsluiting de laatste zin uit het voorwoord, die je het best begrijpt als je het boek als geheel gelezen hebt, want dan heb je er echt zin in gekregen: ‘Want één ding is zeker: complexe opgaven vervelen nooit en ze worden alleen maar interessanter als je BEgrip ontwikkelt!’